Kunst in de Wijk

Namaak of nep ?? maart 10, 2015

Eersteklas namaak: hoe onderscheid je echte kunst van nep?

Elsevier 10.03.2015 Als het verhaal achter een nepschilderij goed is, kijken zelfs kunstexperts en handelaren niet verder dan hun neus lang is.

De Oostenrijkse pers was in 2013 vol van een ontdekking: een map met onbekende tekeningen en aquarellen van de expressionist Egon Schiele (1890-1918). Iedereen dook er bovenop, maar drie maanden later bleek dat het om vervalsingen ging.

De New Yorkse galeriehouder en Schiele-expert Jane Kallir – ze schreef een catalogue raisonné waarin al het werk van de kunstenaar is beschreven – had ze in de jaren tachtig al eens onder ogen gehad en ze toen als vals beoordeeld.

De teleurstelling was groot. Niet alleen in kunsthistorisch, maar ook in financieel opzicht; een Schiele-tekening doet gemiddeld 36.000-60.000 euro.

De anekdote past in een patroon van schatgraven en bedrogen uitkomen. ‘Iedere kunsthandelaar, restaurator of kunsthistoricus hoopt een onontdekt werk van zijn favoriete kunstenaar te vinden. En dat leidt nogal eens tot wishful thinking,’ zegt Noah Charney (35).

De Amerikaanse kunsthistoricus is gespecialiseerd in kunstcriminialiteit, en hij is oprichter en directeur van de Association for Research into Crimes against Art. Hij schreef eerder de roman De Caravaggio kunstgreep (2008) en de non-fictie bestseller Het lam Gods (2011), over het belaagde altaarstuk van Jan van Eyck (1395-1441).

Welke is echt? Rechts een zelfportret van Vincent van Gogh uit 1889, links een anonieme kopie uit 1925-1928 – foto: The Art Of Fergery/Phaidon/Noah Charney

Pablo Picasso, Marc Chagall en Paul Klee worden het meest nagebootst, zegt Charney: ‘De prijzen van een litho van deze kunstenaars liggen tussen de 500 en 10.000 euro en dat is voor kunst niet enorm hoog. Voor die prijs gaan kopers een werk niet nader onderzoeken, ze houden liever het gevoel dat ze een goede slag hebben geslagen.’

Links Kind IV van Karel Appel, rechts een schilderij in de stijl van Karel Appel door de bekende vervalser Geert Jan Jansen. Foto – Bulkens/HH

Waarom investeert een vervalser zoveel moeite, tijd en geduld in het kopiëren van het werk van een ander, of in het produceren van kunst ‘in de stijl van’, in de hoop dat het wordt opgenomen in de kunsthistorische canon?

Keurmeesters voeren strikte controle uit op TEFAF en BRAFA

Hoe treden de grote kunstbeurzen op tegen mogelijke vervalsingen of verkeerde toeschrijvingen? TEFAF, de internationale kunstbeurs die van 13 tot 22 maart in Maastricht wordt gehouden, zegt een zeer strenge en vooruitstrevende keuring (ofwel vetting) te hebben.
Circa 180 keurmeesters, beroepshalve betrokken bij het soort kunst dat ze op de TEFAF keuren, zijn verdeeld over 29 specialistische commissies.Behalve met expertise zijn zij gewapend met een digitale microscoop en een draagbaar röntgenapparaat om de leeftijd van verflagen te kunnen onderzoeken.